KKTC EKONOMİSİ İÇİN ÖNEMLİ BİR GELİR KAYNAĞI

26 Nisan 2017

KKTC EKONOMİSİ İÇİN ÖNEMLİ BİR GELİR KAYNAĞI

Altından daha değerli bir atık:

Peynir altı suyu tozu

Bisküvilerde, şekerlemelerde, hazır çorbalarda, fırıncılık ürünlerinde, pastacılık ürünlerinde, dondurma üretiminde, işlenmiş et ürünleri üretiminde, ilaç sanayinde kullanılan peynir altı suyu tozunun toplam hacmi 1,5 milyon tona ulaştı.

Ambalajlı Süt Sanayicileri Derneği’nden (ASÜD) Denizli’ye davet alınca hemen kabul ettim. Toprağa bağlı üretim ile gıda sanayini daha fazla konuşmamız gerekiyor. Bu nedenle de Anadolu’da neler yaşandığını yerinde görmeliyiz.

Bu topraklar, her zaman moral veren şeyler gösteriyor ve sunuyor. Yine öyle oldu…

Denizli, orman vasfını kaybetmiş tepeleri en fazla ağaçlandıran illerimizden başında geliyor. Yıllar önce kel ve çorak gördüğümüz tepelerin genç fidanları ilk moral kaynağım oldu.

Her geçen gün daha fazla toprağın işlenmesi de başka bir olumlu gelişme olarak bütün Türkiye genelinde gözlemlediğim gerçeklerden biridir. Toprağın işlenmesi yetmez, katma değeri artıran yeni ürün türevleri olmadan tarım ve hayvancılığa bağlı gelişmeler küresel rekabette yeterlilik oluşturmaz.

1-jni5xfLQXGWJ_mqRxm2mHw@2x

Büyükbaş süt hayvancılığı konusunda sertifikalı bir çiftlik olan Bereket’i gezdik ve son yıllarda büyük yatırımlar gerçekleştiren Aynes’te yetkililerden bilgi aldık.

Her tesiste aynı durumla karşılaştık:

“Eğer ilgili sertifikalara ve yurtdışına ihracat için yeterli standartlara sahip değilse iç pazarda da kalıcı bir konuma sahip olamıyor.”

Sanayicilerle beraber olunca, sohbetlerimiz yeni yatırımlar, yeni işler, yeni pazarlar ile bunun canlı örneklerini gördüğümüz anlara sahne oluyor.

Türkiye’nin en büyük üçüncü süt işleme tesisi olan Aynes, AB’ye ihracat yapan altı süt işleme tesisinden biri. Rusya’nın Batı’ya uyguladığı ambargo sonrası yerli süt ve süt ürünleri üreticileri önem kazandı. Aynes, Rusya’ya ihracatta üç şirketten, Çin’e ihracat yapabilecek iki şirketten biri durumunda.

Bunun da yetmeyeceğini biliyorum. Rusya, peynir çeşitlerinde kendine has ürünleri tercih ediyor. Çin, süttozu ve peynir altı suyu tozu istiyor. Eğer bu katma değerli ürünler konusunda rekabetçi ürünler geliştirmiyorsanız, hayvancılığa bağlı yatırımlarınız atıl birer organizma olarak kalacaktır.

Dünya peynir suyu altı topu ihracatında lider ülkeler

Gerçekten de dünyada süttozu ticari emtia olarak işlem görüyor. Bu alanda lider olan Yeni Zelanda, sadece Çin’e 500 bin tondan fazla ihracat gerçekleştiriyor.
“Peynir altı suyu tozu”u ihracatında ise ABD ve AB’nin daha başarılı olduğu görülüyor. Dünya ticaret hacminin yüzde 70’ini bu iki bölge oluşturuyor. Ardından ise Yeni Zelanda geliyor.
Gelişmiş ülkelerin süt tozu ve peynir altı suyu tozuna yönelmelerinin iki sebebi var. Süt fazlalığı olan dönemlerde sütü değerlendirmek amacıyla süttozu olarak işleyip saklıyorlar.

Peynir altı suyu tozu ürünü; bisküvilerde, şekerlemelerde, hazır çorbalarda, fırıncılık ürünlerinde, pastacılık ürünlerinde, dondurma üretiminde, işlenmiş et ürünleri üretiminde, ilaç sanayinde insan tüketimine sunulduğu gibi çeşitli fraksiyonlarda hayvan gıdası olarak da kullanılabilmektedir.

Aynı zamanda özel tekniklerle protein içeriği yükseltilerek sporcular için takviye edici gıdalar ve içecekler şeklinde piyasaya sürülebilmekte, hatta ticari olarak tercih edilmese de peynir altı suyundan enerji dahi elde edilebilmektedir.

2010 yılında ABD, peynir altı suyu tozu üretiminde yüzde 29 büyüme gerçekleştirmiş. Türkiye’de her iki alan da istikrarlı şekilde yeni değerlendirilmeye başlandı denebilir. 19 milyon tona yaklaşan süt üretimimizde süt tozu üretimi üç yıl önce başladı. Süt üretimi fazlalığı dönemlerinde üretilmesi hedeflenen süt tozu üretimi geçen yıl 78,8 bin tona ulaştı.

Peynir altı suyu tozu üretimi, ilk olarak 1988 yılında Konya’daki Enka Süt’de üretilmeye başlandı. Bu ürünü kullanmak sadece sütün katma değerini artıran bir türev olmasının ötesinde çevre için de önemli bir sağlıklı adımdı.

Peynir üretiminden geriye kalan su çevreye oldukça zararlıdır. 110 yetişkinin çevrede yarattığı kirliliğe eşdeğer bir kirlilik yaratabilir.

Bunun yanında peynir üretiminde kullanılan sütün muhteviyatında yer alan süt şekeri laktozun neredeyse tamamı peynir altı suyunda kalır. Bu yüzden de peynir altı suyu tozu, laktoz ve protein içeriği bakımından oldukça zengindir.
Dolayısıyla peynir altı suyunun toz haline getirilmesiyle hem çevreye olan zararının önüne geçilmekte, hem besin değeri çok yüksek bir gıda hammaddesi elde edilebilmekte hem de pratikte atık olan büyük bir değer ekonomiye kazandırılmaktadır.

Geç uyandığımız bu alanda, şimdi 29 tesis üretim yapıyor. En son Aynes ve Saray Holding’in Millman şirketi peynir altı suyu tozu üretimi için izin aldı. Türkiye’de öncü olan Enka Süt’ün Genel Müdürü Serdar Aydemir, Türkiye’deki peynir altı suyu pazarına yönelik bilgileri bizimle paylaştı.

2013 yılında ülkemizde 493 bin 826 ton peynir altı suyu, peynir yapımı sonucu elde edildi. Bu miktarın büyük bir çoğunluğu koyulaştırılıp kurutulduktan sonra peynir altı suyu tozu ve türevleri şeklinde piyasaya sürülüyor.

Peynir altı suyu ürünlerinin dünya ticareti son yıllarda da dinamik gelişimine devam etti ve 2012 yılında 1.5 milyon tonluk hacme ulaştı.

Dünya genelindeki üretim ise talebi karşılayamamaktadır. Özellikle Çin başta olmak üzere Asya bölgesinde, son yıllarda peynir altı suyu tozu tüketim miktarları çok hızlı artmasına rağmen, en büyük üretici ülkeler olan AB, ABD ve Okyanusya ülkeleri tarafından piyasaya sunulan ürün miktarı yetersiz kalıyor.

Dünya Süt Zirvesi 2017 yılında, İstanbul’da yapılacak. Katma değerli süt ürünlerinde küresel pazarda ne kadar daha fazla yol alınabilirse, zirvede etkinliğimiz o derece artacaktır.

Dünyaya verebildiğimiz en önemli değerimiz yoğurttur. Bundan böyle süt ürünlerinin diğer türevleriyle de var olabileceğiz. Peynir altı suyu tozu bunlardan biri olabilir. Aksi takdirde kırsal kalkınmanın en önemli unsurlarından biri olan sütçülüğümüz istenilen faydayı sağlamayacaktır.