Güney Kıbrıs’ın rekabet gücü çok düşük
Güney Kıbrıs Mali Konsey Başkanı Dimitris Georgiades: “Kıbrıs’ın rekabet gücü çok düşük”
Mali Konseyin Bahar raporunda, Kıbrıs ekonomisinde göstergelerinde görülen önemli iyileşmeye ve mali performansa rağmen, diğer tehlikelerle birlikte olumsuz ekonomik gelişmelere neden olabilecek, istikrarsızlaştırıcı faktörler oluşturan önemli dengesizlikler kaydedilmekte olduğun belirtilmektedir.
Mali Konseyin Bahar raporunda, Kıbrıs ekonomisinde göstergelerinde görülen önemli iyileşmeye ve mali performansa rağmen, diğer tehlikelerle birlikte olumsuz ekonomik gelişmelere neden olabilecek, istikrarsızlaştırıcı faktörler oluşturan önemli dengesizlikler kaydedilmekte olduğun belirtilmektedir.
Çarşamba günü gerçekleştirilen basın toplantısında konuşan Konsey Başkanı Dimitris Georgiades, “iki yıl için geçerli mali kuralların yerine getirmiş oldukları gibi görünse de, önümüzdeki yıllarda istikrarsızlaşmaya neden olabilecek başka tehlikeler görülmektedir ve bundan kurtulmanın tek yolu reformlardır” dedi.
Mali Konseyin Bahar raporunda, çok ciddi sorunların/tehlikelerin, özellikle Kıbrıs’ın sergilediği düşük rekabet gücünden, düşük hane tasarrufundan ve nüfusun yaşlanmasını getiren demografik değişimlerden kaynaklandığı belirtilmektedir.
Bu sorunların hemen şimdi göğüslenmesi gerektiğini belirten Georgiades, önümüzdeki iki yıl içinde, mevcut olumlu dış ortamda önemli şeyler olmazsa, o zaman önemli sorunlar olmayacağını, buna rağmen, doğru olarak önlem alınmaması durumunda, zor durumda bulunacağımızı vurguladı.
Hükümetin, kamu harcamalarında Avrupa düzeyinde, bir değerlendirme (value for money review) süreci oluşturulması yönünde yaptığı çabaları selamlayan Georgiades, “bunun kısa sürede yayılarak, reform işlemleriyle eş zamanda, tüm kamu alanlarını kapsaması gerektiğini” söyledi.
Bunun en iyi başlama noktasının, Kıbrıs’ın ortaklarının, ekonominin çeşitli alanlarında nelere harcamalar yaptıklarını ve bu miktarın ne kadarının kamu alanındaki personel harcamalarına gittiği konusunda bir kıyaslaması yapılmasına başlanması olduğunu söyledi.
Kıbrıs’ın rekabet gücünün çok düşük olduğunu vurgulayan Mali Konsey Başkanı, işletmelere karşı dost olmak için reformlar yapılması gerektiğini belirterek, “bir ruhsat almanın ne kadar zor olduğunu görüyoruz. Birisi iş ruhsatı almak için güvensiz süreçlerden geçmek zorunda kalıyor” dedi.
Bunun sonucunda, ciddi yatırımcıların başka seçenekleri olduğunu ve başka ülkelere gittiklerini hatırlattı ve buna örnek olarak ülkeyi terk eden büyük bir bankayı verdi.
Sendikalar tarafından yapılan iddialara da değinen Georgiades, kamu alanında her görevlinin nasıl ödenmesi gerektiğinin belirlenmesi amacıyla bir değerlendirme mekanizması oluşturulması ve her şeyin şeffaflıkla yapılması gerektiğini vurguladı.
Hane başına düşük tasarruflarla ilgili olarak, Georgiades, “ekonominin iyi olduğu dönemlerde bile, Kıbrıs’ın en düşük tasarruf oranı olan ülkeler arasında yer aldığını anımsattı.
Sosyal Sigorta Fonunun sürdürülebilirliğiyle ilgili olarak, Georgiades, alınan tüm önlemlere rağmen yeterli olmayan emeklik riski olduğunu, son dört yılda, itfa edilmiş sigorta sözleşmeleri için çok para ödendiğini açıkladı.
Demografik değişimler konusuna gelince, Georgiades, bağımlı her kişiye karşı 4,9 çalışan olduğunu, 2060’a kadar bu oranının 2,2’ye düşeceğini ifade etti.
Mali, Konsey üyesi Damianos Damianou, kamu borcunun çok yüksek düzeyde bulunduğunu, GSYH’nin %108 düzeyinde bulunduğunu ve 2028’e kadar %60’a düşürülmesinin programlandığını söyledi.
Georgiades, Genel Sağlık Düzeni ile ilgili olarak, bu konun bir koruma ve maliyet kontrol bir mekanizma olmadığını çünkü her gün yeni hastalar, hastalıklar ve ilaçlar ortaya çıktığını söyledi. İlk faturanın üç yıllık bir geçiş süresi olduğunu, devletin üç yıl boyunca düşük oranda açıkları kapattığını, bir sonraki fatura süresinin ise beş yılla çıkarılmasının hedeflendiğini söyledi.
Eğitim konusuna da değinen Georgiades, Kıbrıs’ta eğitim için hükümet harcamalarının çok yüksek olduğu üç ülke arasında yer aldığını kaydetti.