Konuyla ilgili bir haber yayınlayan Financial Times (FT), Türkiye’deki enflasyonun KKTC’yi de etkilediğini ve 2019’daki pandeminin ardından yaşanan toparlanma sürecinin de yüksek enflasyon nedeniyle sekteye uğradığını yazdı.
Gelir kaynaklarını artırmak isteyen ada yönetimi de haziran ayında uzun süredir yürürlükte olan kumarhane kısıtlamalarını kaldıran bir yasa çıkardı.
Ancak FT’ye göre, Kuzey Kıbrıs gibi küçük bir alanda bulunan kumarhane sayısının 32’den 64’e çıkarılması bölge halkı tarafından hoş karşılanmadı.
Dünya Bankası ile çalışan Kıbrıslı Türk ekonomist Mertkan Hamit gazeteye yaptığı açıklamada, “Suç ekonomisini sistemimize açıkça soktuk. Covid’den bu yana ekonomiye yeni unsurlar girdi. Çoğunlukla karanlık taraftan gelen unsurlar” diye konuştu.
Birçok Kıbrıslı Türk, bu adımın “Kıbrıs sorunu”na bir çözüm bulunması ihtimalini daha da zedelemesinden korkuyor.
AB’nin Yeşil Hat üzerinden ticareti teşvik eden girişimi EU One Stop Shop’ta çalışan Kemal Baykallı şöyle diyor:
“Kıbrıs sorununu çözemezsek elimizde sadece bu tür faaliyetler kalıyor, çünkü fon bulma imkanınız sınırlı. Türkiye’nin yatırımlarına çok fazla bel bağlıyoruz ve bunun siyasi maliyetleri var”
Kıbrıs’ın suskun tarihi
Kaygıları artıran yeni yasa tasarısı
Bu kaygılar, eylülde görüşülmesi planlanan başka bir yasa tasarısıyla daha da artmış durumda.
Tasarı, yabancı para birimlerinin Kuzey Kıbrıs’taki banka hesaplarına yatırılmasına ve bunun karşılığında %3 faiz ödenmesine olanak tanıyacak. Hamit ve diğer uzmanlara göre bu yasa geçerse, “kara para aklamanın kolaylaşması” riski de artacak.
Dünya Bankası’na göre uluslararası toplumun ihracat yasağı altında olan Kuzey Kıbrıs, GSYİH’sinin %75’inden fazlasını turizm ve yükseköğretim gibi hizmetlerden sağlıyor.
Ancak 2020’de Covid bu hizmetlere olan talebi yok edince, GSYİH %16,2 oranında geriledi. Bu, Avrupa’daki tüm ülkelerden daha büyük bir düşüştü.
Kuzey Kıbrıs bu ekonomik boşluğu o günden bu yana doldurmakta zorlanıyor. Bu sırada, 2021’den beri sürekli değer kaybeden lira, yaşam maliyetinde dramatik bir artışa yol açtı. Bölgede yıllık enflasyon haziran ayında %36 olarak ölçüldü.
Adanın kuzeyindeki gevşek denetimler, görünüşte zararsız sektörleri bile skandallara bulaştırdı. Yükseköğretim sektöründeki hızlı genişleme, özel üniversitelerin Kuzey Kıbrıs’ta kontrolden çıkmasına neden oldu. Bazı üniversiteler, dolandırıcılık ve insan hakları ihlali iddialarına karıştı.
KKTC: Doğu Akdeniz’in yükselen gayrimenkul pazarı
Hedef Türkiye’den daha fazla turist çekmek
Tüm bunların yanı sıra enflasyon, başka bir önemli gelir kaynağını da yok etti.
Eskiden birçok Rum Kıbrıslı, gıda gibi daha ucuz ürünleri almak için tampon bölgeyi geçerek kuzeye gelirdi. Ancak Baykallı’ya göre, kuzeydeki fahiş fiyat artışları nedeniyle artık ürünler güneyde daha ucuz hale geldi ve bu eğilim tersine döndü.
Baykallı durumu şöyle özetliyor:
“Eğer küçük bir işletme yürütüyorsanız, hayat size pek adil davranmıyor. Uzun vadeli plan yapamıyorsunuz. Gelecek yıl nasıl ayakta kalacağınızı tahmin edemiyorsunuz. Hatta bazen farkına bile varmadan iflas etmiş olabiliyorsunuz.”
Financial Times’a göre kumarhane lisanslarındaki sayı sınırlamasının kaldırılması, kumarhanelerin yasak olduğu Türkiye’den daha fazla turist çekmeyi amaçlıyor.
Kuzey Kıbrıs uzun süredir kumar turizminin uğrak noktası; ancak uzmanlara göre yasalardaki bu gevşeme, ekonomiyi bu sektöre daha da bağımlı hale getirecek.
Kaynak: Gazete Oksijen